Tijdens het Kern Jaarcongres op 20 april j.l. werden de uitdagingen van de binnenstad besproken. Veel binnensteden zijn volop bezig met een heroriëntatie. Het veranderende winkelgedrag speelt daarin een belangrijke rol. Toch wordt het zeker niet rustiger in de centrumgebieden, want de binnenstad als ontmoetingsplek heeft de belangstelling van veel meer partijen dan alleen de winkeliers…
Hoofdfoto: Hotel Jakarta in Amsterdam, locatie van het Kern Jaarcongres
Diverse sprekers gaven, elk vanuit hun eigen situatie, een beeld van de ontwikkelingen:
Boris van der Gijp: “Steeds meer functies keren terug naar de stad.”
Van der Gijp, bestuurslid van Kern en werkzaam voor Syntrus Achmea trapte het congres af met een overzicht van de brede ontwikkelingen in binnensteden: “De binnenstad verandert. Maar wat is daar eigenlijk nieuw aan? Binnensteden passen zich al eeuwen aan aan veranderende omstandigheden. Verandering is eigenlijk de enige constante. In dit tijdsgewricht zien we dat partijen die in het verleden de stad verlieten weer terugkeren naar de binnensteden. We zien steeds meer horeca, ambachten, zorg en cultuur op zoek naar een mooie plek in de binnenstad. Dat zorgt voor een toenemende druk op de beschikbare ruimte. Voor planners ligt hier een mooie uitdaging om al deze functies in te passen zonder dat de kwaliteit van de openbare ruimte uit het oog wordt verloren.”
Meer informatie: www.syntrus.nl/vastgoed/projecten
Sybrand Buma, burgemeester Leeuwarden: “Culturele hoofdstad van Europa was een game-changer”
In de Friese hoofdstad Leeuwarden, met bijna 100.000 inwoners, was jarenlang het mooie stadje dat maar niet ontdekt wilde worden. Burgemeester Sybrand Buma zag dat de uitverkiezing tot ‘Culturele hoofdstad van Europa’ in 2018, veel teweeg heeft gebracht in zijn gemeente: “De mentaliteit in de Friese hoofdstad is eigenlijk veel te bescheiden. De periode waarin gewerkt werd aan het bidbook groeide langzaam maar zeker het zelfvertrouwen en de eigenwaarde. Het hele project ‘Culturele Hoofdstad kon ook alleen maar slagen doordat de lokale bevolking (4000 vrijwilligers) achter het initiatief ging staan. Juist dat draagvlak en de samenwerking is de grootste meerwaarde van zo’n grote operatie. Het project BOSK liet zien wat de meerwaarde is van groen voor de binnenstad. En het project met de elf fonteinen is inmiddels uitgegroeid tot een ware toeristische trekpleister. Wij zorgen er nu voor dat er met terugkerende culturele en groene initiatieven en evenementen een vervolg wordt gegeven aan de positieve impuls die door de Culturele Hoofdstad in gang is gezet.”
Meer informatie: www.leeuwarden.nl/ruimtelijke-plannen-en-projecten/agenda-binnenstad/
Monique Esselbrugge, wethouder in Eindhoven: „Strijd om ruimte in de binnenstad; auto’s moeten wat inschikken.”
“De gemeente Eindhoven groeit tegen de klippen op – en dat merken we ook in de binnenstad.” Begint Esselbrugge haar betoog over binnenstedelijke ontwikkelingen. “Onze stad staat bekend om een mix van technology, kennis en design. En dat is een uiterst vruchtbare bodem voor succesvolle bedrijven en carrières. Er komen steeds meer mensen uit de hele wereld in de regio Eindhoven wonen en werken en de binnenstad is voor alle inwoners van de regio de plek voor onverwachte ontmoetingen. Daar moeten we de schaarse ruimte ook op inrichten. We zien in de praktijk dat steeds grotere delen van de binnenstad autovrij of autoluw gemaakt worden om aangename ontmoetingsplekken te kunnen realiseren.” Ook Esselbrugge ziet in haar stad dat bewoners en bedrijven bijzonder betrokken zijn bij ‘hun’ stad. “Wij kennen een bijzonder actieve BIZ organisatie in de binnenstad die 350 winkels vertegenwoordigd. Zij investeren bijvoorbeeld een bedrag van € 1 miljoen in de kwaliteit van de binnenstad. Als ondernemers zoveel goede wil laten zien, dan kunnen wij dar als gemeente natuurlijk niet bij achterblijven.”
Meer informatie: www.openeindhoven.nl
Hans Geels, CEO Dille en Kamille: “Op zoek naar de ziel van een plek”
Hans Geels is afkomstig uit de bijzondere bedrijfsomgeving van Dille & Kamille, waar het welzijn van de mensen en de planeet hoog in het vaandel staan. Zijn motto: ‘Sterke merken hebben en ziel’ geeft hij ook een vertaalslag naar winkelgebieden; “Als wij op zoek gaan naar een locatie voor een nieuwe Dille & Kamille vestiging dan is de locatiekeuze een precair proces. Het pand en de locatie moeten een ziel hebben. Binnensteden zijn een ‘merk’ en ook voor hen is het belangrijk om hun eigen identiteit en verhaal te koesteren. Ook binnensteden moeten op zoek gaan naar hun ziel. Vooral oude binnensteden en historische panden hebben op dat gebied een natuurlijke voorsprong. Maar wij zien dat je met bijvoorbeeld een mooie groene inbedding ok een nieuwe natuurlijke omgeving met veel karakter kunt realiseren. Ga maar eens een kijkje nemen bij onze winkel in de binnenstad van Apeldoorn.”
Op een vraag uit de zaal geeft Geels een toelichting op de keuze om zich aan te sluiten bij het duurzaamheidslabel van B-corp: “Bij Dille en Kamille hebben we eigenlijk geen label nodig om te laten zien dat we duurzaam zijn. Dat zit nu eenmaal in ons dna. Aansluiting bij dit label heeft als grote meerwaarde dat wij kunnen leren van de kennis die andere bedrijven hebben opgedaan. Met deze lessen kunnen we onze bedrijfsvoering nog duurzamer maken.”
Meer informatie: www.dille-kamille.nl/over-dille-kamille
Koos Hoogland, directeur Eicas museum Deventer: “Met een museum kun je je stad op de kaart zetten.”
In Deventer koos de gemeente er voor om een historisch schoolgebouw in het centrum van de stad een culturele invulling te geven. Koos Hoogland vestigde daar zijn ‘Eicas museum’ voor eigentijdse, non-figuratieve kunst. Hoogland: “Met een museum trek je een nieuw publiek naar je binnenstad; 80% komt uit Nederland, maar we trekken inmiddels ook al 20% buitenlandse bezoekers. Wist je dat een culturele bezoeker gemiddeld € 35 per dag besteed tijdens zijn bezoek? Dat is een zeer aantrekkelijke doelgroep voor de binnenstad. Bovendien zorgt het voor een identiteit van een omgeving. In het gebouw zijn ook nog diverse appartementen gebouwd en onze horeca met terras aan het plein zorgt ook voor een meerwaarde aan de beleving van de binnenstad.”
Meer informatie: www.eicas.nl
Reoewein Niesten van horeca adviesbureau Conceptional: “Steeds meer blurring van retail en horeca”
Het verhaal van Reoewein over de trends in de horecawereld was dermate uitgebreid dat we daar in een afzonderlijk artikel binnenkort aandacht aan besteden. De belangrijkste hoofdlijnen in de trends:
- Ontwikkelingen in de techniek (personeelstekort, snelheid)
- Shifting identities (o.a. blurring van concepten)
- Experience economy
- Meaningfull economy
Meer informatie: www.conceptional.nl
Jan Ruitenberg, directeur Commercieel Vastgoed AM: “Gebiedsontwikkelingen met mixed-use zijn sterk in opkomst.”
Ook Ruitenberg onderkent dat binnensteden weer meer aantrekkelijk worden en dat daar een nieuwe puzzel moet worden gelegd. Als gebiedsontwikkelaar is hij daar direct bij betrokken. Hij noemt enkele maatschappelijke ontwikkelingen die de randvoorwaarden voor de nieuwe projectinrichting sterk beïnvloeden:
- Door de verdichting van de binnensteden met steeds meer functies zal er vooral minder ruimte overblijven voor auto’s. Die worden steeds vaker uit de binnensteden geweerd.
- Meer aandacht voor lokale producten en dus ook een lokale aanleverketen voor producten. Als voorbeeld noemt hij de winkels van ‘Appeltje eitje’ die bovendien sterk zijn geautomatiseerd, zodat er weinig personeel nodig is. //appeltje-eitje-automaten.nl/
- Het belang van een community of buurtgevoel neemt toe. Ondanks alle drukte zijn er toch steeds mensen die zich eenzaam voelen. Het creëren van ruimte voor ontmoeting is een belangrijke opgave.
- Thuis werken en thuis leren (onderwijs) zijn sterk in opkomst. Daar heeft de coronacrisis sterk aan bijgedragen. In de steeds compactere binnenstad stijgen ook de m2 prijzen van woningen. Slimmer omgaan met de ruimte en gedeelde voorzieningen zijn de consequenties van deze ontwikkeling.
- Interessant houden van de begane grond; De verdichting van de binnensteden houdt een risico in dat alle m2 worden volgebouwd. Er moeten keuzes worden gemaakt om juist de begane grond aantrekkelijk te houden.
Ruitenberg noemt nog een dilemma waar vastgoedontwikkelaars tegen aan lopen: De financiering van de projecten. Die vinden veelal plaats vanuit fondsen met een mono functionele doelstelling; b.v. woningbouw, retail of kantoren. Er zijn nog relatief weinig fondsen die gemengde projecten willen financieren.” Om de mixed use projecten in goed banen te leiden stelt Ruitenberg voor om voor dit soort projecten een ‘plintenmanager’ aan te stellen die de balans bewaakt tussen het streven naar maximaal verhuurrendement en een aantrekkelijke omgeving met een duurzaam perspectief voor de langere termijn.
Meer informatie: www.am.nl
Pauline Buurma – Directeur Organisatie Rotterdam Centrum: “Rotterdam steeds aantrekkelijker voor bezoekers.”
Van Amsterdamse toestanden met overtoerisme is volgens Buurma nog lang geen sprake in Rotterdam. Toch heeft Buurma wel lessen geleerd: “Wij kijken bij toeristische ontwikkelingen wel naar het belang van de inwoners van Rotterdam. Het moet passen bij het karakter van onze Rotterdamse binnenstad die zich kenmerkt als ‘bold, forward en cultureel’. Om die reden richten we ons op de doelgroep van d-risten, dat zijn bezoekers die actief Rotterdam willen verkennen met respect voor de stad en zijn karakter. Een van de topprojecten op dit gebied is de dakenwandeling geweest. Rotterdam kent, door de wrange historie, enorm veel platte daken. Daar hebben we een wandelroute over heen gemaakt met bruggen die de gebouwen onderling verbinden. Daar kwamen afgelopen jaar meer dan 200.000 betalende bezoekers op af.”
Meer informatie: www.rotterdamcentrum.nl
Kern jaarcongres
Het Kern Jaarcongres stond dit jaar in het teken van de binnenstad. Kern (voorheen NRW), heeft duidelijk de bakens verzet en dat was ook te zien aan de inhoud van het programma. Er was niet alleen aandacht voor retail(vastgoed) maar ook voor andere functies die een mix van winkelen, werken en voorzieningen samenkomen.
Tijdens het Kern Jaarcongres werd ook de Kern Jaarprijs uitgereikt voor beste retailproject. De winnaar werd City Center Tilburg.
Meer informatie: www.kern.nl
