Universiteit Antwerpen onderzoekt rol van ambachtelijke kennis in de maatschappij
Waar komt je eten vandaan en hoe worden schoenen gemaakt? In het huidige winkellandschap is er weinig meer te zien van de ambachten en het productieproces achter het winkelaanbod. De (kritische) consumenten willen anderzijds wel steeds vaker meer informatie over de herkomst van hun goederen. Met het project ‘Crafting Futures’ onder leiding van de Universiteit Antwerpen wordt bekeken hoe we de ambachten weer beter zichtbaar kunnen maken.
Hoe kunnen we de waarde van ‘crafts’, van ambachtelijke kennis, skills en knowhow beter verankeren in de maatschappij van vandaag en de toekomst? Daar buigt het project Crafting Futures zich over.
De locaties waar de meeste producten worden verhandeld, zoals winkelstraten en winkelcentra, zijn bij uitstek geschikte locaties om de ambachten zichtbaar te maken.
redactie SCN
Bert De Munck, professor geschiedenis op UAntwerpen. “Ambachten kunnen antwoorden bieden op actuele maatschappelijke, ecologische en economische uitdagingen op vlak van duurzame innovatie, inclusie, levenslang leren, stadsvernieuwing … Volgens UNESCO hebben ambachten de potentie om de Sustainable Development Goals mee te helpen realiseren.”
In cocreatie met organisaties uit het veld, maak- en leerplekken
De Munck is de initiatiefnemer van Crafting Futures, een Vlaams project dat het ambacht wil verankeren in de maatschappij van vandaag en de toekomst. Hij coördineert het project waarvoor UAntwerpen, KU Leuven, KASK (Gent), Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen en Sint Lucas Antwerpen de handen in elkaar slaan. Ook tientallen verenigingen en organisaties zoals Werkplaats Immaterieel Erfgoed, UNIZO, Industriemuseum Gent en ETWIE zetten hun schouders onder het project. Cocreatie staat centraal binnen Crafting Futures.
De skills en knowhow van ambachtsmensen mogen niet verloren gaan. Daarom zet het project in op curriculumveranderingen in het onderwijs, waar een kloof ligt tussen zeer vaktechnisch gerichte opleidingen en meer artistieke of designopleidingen. Crafting Futures wil aantonen hoe crafts perfect passen in een hoogtechnologische context, bijvoorbeeld door ambacht verder ingang te laten vinden in fablabs en makerspaces. Dat zal leiden tot een boeiende wisselwerking tussen jongeren die aan de slag gaan met print, textiel, lasercutting, én de klassiek geschoolde vakmensen met hun kennis en skills.
Technologische en economische innovatie
Dat dat mogelijk is, bewijst bijvoorbeeld het Departement Productontwikkeling van UAntwerpen. “Wij hebben in ons designatelier een unieke kleiprinter, die mee ontwikkeld werd door designstudio Unfold”, vertelt Jouke Verlinden. “Unfold is een van de projectpartners. Hun printer verbindt de lichamelijke en materiële eigenschappen van het pottenbakken met de nieuwe digitale technologie van 3D-printen.”
Crafting Futures wil ook de economische en juridische positie van ambachtelijke makers versterken. “Zij hebben vaak nood aan meer ondernemerschap en botsen ook op wettelijke beperkingen, zoals certificering en statuten”, aldus prof. Annick Schramme (UAntwerpen/Antwerp Management School). “Daarom werken we aan concrete tools voor makers in de vorm van nieuwe businessmodellen en hoe ze kwesties als intellectueel eigendom kunnen integreren in hun werking.”
Steun voor cultuur, erfgoed, toerisme (en shopping)
Tenslotte zal het project ook resulteren in concrete aanbevelingen en roadmaps richting beleid, wat betreft regelgeving en ondersteuning waar ambachtelijke makers vandaag vaak tussen vele domeinen vallen, van cultuur en erfgoed tot economie en toerisme.
“Op die manier bouwen we een duurzamer ecosysteem rond ambacht en vakmanschap, dat op termijn ook kan leiden tot een bredere en hernieuwde publieke waardering van hedendaags ambachtelijk vakmanschap,” aldus prof. Marc Jacobs (Kritische Erfgoedstudies, UAntwerpen).
Meer informatie: www.craftingfutures.be
