Consument pakte flink uit tijdens decembermaand

Ondanks druk op de koopkracht en zorgen om de financiële situatie, gaven consumenten in december 10 procent meer uit dan in december 2021. Dit blijkt uit geanonimiseerde transactiedata van ABN AMRO. Omdat de prijzen van consumentenproducten ook bijna 10 procent hoger waren dan in december 2021, concluderen we dat consumenten evenveel consumeerden als in het jaar ervoor.

Ten opzichte van 2019 werd in december na inflatiecorrectie ruim 7 procent meer besteed. De verhouding in consumptie is wel duidelijk verschoven, namelijk naar relatief meer diensten dan goederen. Dit zien de analisten van ABN AMRO bijvoorbeeld terug in de grotere bestedingen in de horeca ten koste van de supermarkten.

Retail ziet in december positieve trendbreuk

Retail non-food deed ten opzichte van 2019 minder goede zaken, maar deed het beter dan in december 2021. Zo lagen de bestedingen in elektronicawinkels in december 2021 maar liefst 15 procent lager dan in december 2019; in december 2022 was dit ‘slechts’ -5 procent. In de tweede van de beide onderstaande tabellen waar de bestedingen zijn afgezet tegen die van december 2021 zien de analisten deze ontwikkeling ook terug.

Vooral de bestedingen aan kleding (+7 procent), elektronica (+ 12 procent), meubelzaken (+7 procent) en sportartikelen (+84 procent) namen tijdens de feestmaand toe in vergelijking met 2021.

Voor food retail – supermarkten en voedingsspeciaalzaken – geldt juist het tegenovergestelde. De categorie deed het beter dan in 2019, maar slechter in vergelijking met 2021. De bestedingen in supermarkten (-11 procent) en speciaalzaken (-11 procent) namen in vergelijking met eind 2021 af, omdat de consument in 2022 weer naar restaurants en cafés konden. Ondanks deze daling zat de food retail afgelopen december zoals gezegd nog wel boven de niveaus van 2019.

Niet alleen groeiden de bestedingen in non-food afgelopen december ten opzichte van december 2021, deze groeicijfers vormen ook een positieve trendbreuk met de ontwikkeling sinds halverwege 2022 waarin een daling in de retailbestedingen te zien was – te zien in de tweede tabel hierboven – door een
verschuiving van producten naar diensten. Zo gingen consumenten na de verplichte lockdowns relatief veel reizen en bezochten ze enthousiast de horeca; deze bestedingen gingen ten koste van de aanschaf van goederen. Tevens haalden consumenten tijdens de coronapandemie de aanschaf van veel producten, zoals meubels, naar voren. Door deze ontwikkelingen daalden de consumptieve bestedingen aan goederen in de loop van 2022, terwijl de bestedingen aan diensten juist toenamen.

De consument lijkt in december dus weerbaarder en heeft meer uitgegeven dan verwacht. Dit wordt bevestigd door de vertrouwensindices van de Europese Unie. Zowel de consument als de sectoren die dicht op de consument zitten waren in december iets positiever dan de maanden ervoor. Bovendien waren in december 2022 fysieke winkels en horeca voor het eerst na twee jaar coronapandemie zonder enige beperkingen geopend. Wellicht stonden veel consumenten te trappelen om dit jaar de feestdagen daarom goed te vieren.

Ook herstel voor stenen winkels

Niet alleen bezochten consumenten de horeca, maar ook keerden ze terug naar de fysieke winkels. Voor zowel elektronica-, kleding- en meubelzaken namen de bestedingen in de winkel in december flink toe, terwijl de online verkopen voor deze branches een daling laten zien, blijkt uit onze transactiedata. Een andere mitigerende factor is het gegeven dat er relatief veel gespaard is tijdens de coronapandemie. Mogelijk hebben consumenten iets van dit spaargeld ingezet tijdens de feestdagen.

Ervaringen opdoen belangrijker dan producten kopen

Een verschuiving van producten naar diensten is een belangrijke oorzaak voor de dalende bestedingen in de retailsector in 2022. De vraag is of deze verschuiving die is ingegeven door de coronapandemie ten einde is of dat er meer structurele oorzaken aan ten grondslag liggen.

Zo zijn de jongere generaties, millennials en generatie Z, uit op gemak en ervaringen opdoen, zo laat kennisplatform FSIN weten. Jongeren hebben lang niet altijd zin en tijd om te koken en eten graag buiten de deur; niet alleen voor het avondeten, maar ook voor ontbijt, lunch en koffie. En ze willen de ervaringen inhalen die ze tijdens de coronacrisis hebben gemist. De vergrijzing van de bevolking kan ook van invloed zijn.

Ouderen hebben minder behoefte aan nieuwe spullen en aan winkelen, zo kwam in eerder onderzoek van ABN AMRO naar voren. Ook bleek dat als de bestedingsruimte zou toenemen senioren eventuele extraatjes liever uitgeven aan vakanties en weekendjes weg (35 procent), sporten en bewegen en ontmoetingen met familie en vrienden (33 procent).

Bron en meer informatie: ABN AMRO – sector update leisure